Berlijn is groen, Berlijn is oost, Berlijn is west

(oorspronkelijk verschenen op volkskrantreizen op 03.10.2007)

In dit tweede verhaaltje over Berlijn wil ik u graag mee naar buiten nemen. Berlijn is een erg groene stad: naast het uitgestrekte Grunewald in het westen, het mooie gebied rond de Müggelsee in het zuidoosten en natuurlijk de midden in de stad gelegen Tiergarten zijn er talloze andere bossen en parken die een bezoek waard zijn.

Vandaag wil ik een kleine lans voor het Erholungspark Marzahn breken. Dat komt zo: op zoek naar een doel voor een fietstocht op een mooie nazomerse dag stelde ik onlangs met enige verbazing vast dat er één wijk in Berlijn was waar ik nog nooit was geweest. Dat is Marzahn in het oosten van de stad. Berlijn heeft na een hervorming in 2001 nog maar 12 wijken (Bezirke), tot die tijd waren het er maar liefst 23. Daarvan ontbrak dus Marzahn op mijn lijstje. Nu moet worden gezegd dat deze wijk een nogal slechte reputatie heeft omdat hij alleen maar uit grauwe betonnen gebouwen zou bestaan.

Nu klopt dat wel een beetje, maar er zijn ook diverse lichtpuntjes en het genoemde Erholungspark is er één van. Op een gebied van ruim 20 hectare zijn hier prachtige tuinen aangelegd, o.a. uit Japan, Bali, de Oriënt en China. Voor een ogenblik waant men zich in een andere wereld. Vergeet vooral niet het theehuis in de China-tuin te bezoeken: hier vindt u niet alleen heel veel verschillende theesoorten, maar u kunt er ook diverse onbekende en uiterst smakelijke hapjes uitproberen.

Het beste bereikt u het park met het openbaar vervoer: vanaf het centrum (b.v. Zoo of Alexander Platz) met S-Bahn S7 (richting Ahrensfelde) of S75 (richting Wartenberg) tot station Marzahn en van daar met bus 195 tot aan de ingang in de Eisenacher Strasse. Dat ritje met S-Bahn en bus heeft overigens wel zijn charme: u krijgt in ieder geval een kant van Berlijn te zien die nogal anders is dan in het centrum of in het westen van de stad. Op de terugweg kunnen doorgewinterde shoppers wellicht nog even het Eastgate aandoen (vanaf station Marzahn over de voetgangersbrug). Eastgate is een enorm overdekt winkelcentrum van ruim 30.000 m², waar u werkelijk alles vindt.

Afgelopen zondag (30 september) vond de Berlin Marathon plaats met als klapstuk een fraai wereldrecord van Haile Gebrselassie. Op de foto ziet u de lopers op de Kurfürstendamm, waar het kaf al van het koren gescheiden was.

Vandaag (3 oktober) is het de Dag der Duitse Eenheid. U weet het nog wel: eind 1989 viel de Berlijnse muur en nog geen jaar later waren de beide Duitslanden herenigd. Voor mijn gevoel wordt deze dag inmiddels nogal plichtmatig gevierd. Er zijn zeer zeker nog grote verschillen tussen oost en west (al was het alleen maar bij de werkgelegenheid en bij het stemgedrag), maar in het dagelijks leven word je met die verschillen steeds minder geconfronteerd. De straatbeelden van city-west en city-oost groeien steeds meer naar elkaar toe, wat in feite betekent dat het oosten steeds meer op het westen gaat lijken.

Twee mooie voorbeelden daarvan:

de metamorfose van de Alexander Platz. Tot in de jaren negentig was het niet veel meer dan een heel groot en leeg plein waar je hooguit met je vrienden onder de beroemde wereldklok afsprak. Inmiddels zijn er, met name aan de kant van de Rathausstrasse, diverse winkels, terrassen en cafeetjes verrezen zodat de Alex langzamerhand weer een gezicht krijgt.

Pal om de hoek staat er sinds kort het van buiten monstrueuze, maar van binnen verrassend elegante Alexa – voor mensen die niet genoeg van giga-winkelcentra kunnen krijgen.

Het tweede voorbeeld: de teloorgang van het Palast der Republik, een paar honderd meter westelijk van de Alexander Platz. Dit gebouw was de trots van de DDR-machthebbers en was naast de zetel van de zg. Volkskammer vooral ook een cultureel centrum. Begin jaren negentig werd vastgesteld dat het gebouw vol asbest zat, als gevolg waarvan – na heftige discussies – besloten werd het gebouw te slopen. Veel Oost-Berlijners waren tegen, omdat men besefte dat hier nóg een stukje eigen geschiedenis zou verdwijnen. Men kan zich overigens niet geheel aan de indruk onttrekken dat het slopen van dit DDR-symbool de bondsregering niet echt ongelegen komt.

In de plaats van het Palast zou, volgens sommigen, het tijdens de tweede wereldoorlog zwaar beschadigde en begin jaren vijftig opgeblazen Stadtschloss opnieuw moeten worden gebouwd. Ook dit is een politiek issue van jewelste, waarover het laatste woord nog niet is gesproken. Vooralsnog is er geen geld voor de bouw zodat het waarschijnlijk nog jarenlang een luchtkasteel zal blijken te zijn. Nog kunt u het Palast zien: vermoedelijk eind volgend jaar zal de afbraak voltooid zijn.

Overigens: met name bij jongeren heeft het oosten het westen inmiddels in populariteit overvleugeld. Prenzlauer Berg en Friedrichshain in plaats van Kreuzberg zijn de „hippe“ (angesagte) wijken. Daarover een andere keer meer.