de zomer van Berlijn (deel 2)

(oorspronkelijk verschenen op volkskrantreizen op 28.06.2009)

De maand juni zit er al weer bijna op: hoogste tijd dus, u een paar tips voor Berlijn in juli te geven. De maand begint met de grote modebeurs Bread and Butter, die na een intermezzo in Barcelona weer terugkeert naar Berlijn. De beurs is weliswaar alleen toegankelijk voor vakbezoekers (daarvan worden er dan wel zo’n 80.000 uit 100 landen verwacht!), maar ik noem hem toch even – gezien de unieke locatie die voor dit evenement werd uitgezocht.

Bread and Butter vindt namelijk plaats op het vroegere vliegveld Tempelhof en het is in feite de eerste keer na de sluiting eind vorig jaar dat er hier iets gebeurt (afgezien van een demonstratie afgelopen week waarbij activisten onder het motto have you ever squatted an airport? tevergeefs probeerden Tempelhof voor het publiek open te stellen). In 7 hangars met een totale oppervlakte van 40.000 m² geven tientallen modemerken acte de présence. Misschien heeft u toevallig connecties in de modebranche en lukt het u tussen 1 en 3 juli een blik op dit spektakel te werpen. Nadere informatie is hier te vinden.

Geen zorgen: er zijn ook in juli nog genoeg andere evenementen, waar u ook zonder uitnodiging welkom bent. Zo is het precies een week na de Bread and Butter show op het vliegveld Tempelhof alweer raak: dan kunt u van 9-11 juli dagelijks genieten van de Pyromusikale, een combinatie dus van vuurwerk en muziek. Volgens de organisatoren is het in zijn genre het grootste ter wereld. Het idee is in ieder geval interessant: vuurwerk en muziek (onder andere van de Berliner Philharmoniker, maar ook van Kool and the Gang en Jocelyn B. Smith) zijn op elkaar afgestemd en zullen tot een eenheid versmelten.

Het kan trouwens best wel eens druk worden: jaren geleden was hier (ook al op Tempelhof) al eens een gigantisch vuurwerk – en daar kwamen toen zo’n miljoen mensen op af. Het gevolg was dat de halve stad (Berlijn was toen nog gedeeld) tot ver na middernacht verstopt was, het openbaar vervoer uitviel en honderdduizenden te voet naar huis moesten. U bent dus gewaarschuwd! Voor het geval u zich hierdoor niet laat afschrikken: het programma van de Pyromusikale is hier te vinden.

Een absolute aanrader is de Classic Open Air die zoals altijd op de Gendarmenmarkt plaatsvindt, dit jaar van 2 tot en met 7 juli. Geboden wordt licht klassiek (dit jaar b.v. Puccini en Bizet) in een fantastische ambiance. Voor velen is de Gendarmenmarkt het mooiste plein van Berlijn en daar is wel wat voor te zeggen. Hier zijn de Franse en de Duitse Dom te vinden, met daartussenin het Konzerthaus (vroeger Schauspielhaus geheten). In de laatste jaren is hier een aantal prima restaurants en terrassen gekomen, waar het goed toeven is.

Altijd van de partij op de Classic Open Air is de Spaanse tenor José Carreras, deze keer op de laatste avond (7 juli). Ik wil u echter speciaal op de eerste avond (2 juli) attent maken: dan verzorgt de entertainer Herbert Feuerstein een inleiding tot muziek van o.a. Verdi, Händel en Mozart. Nu denk ik dat de naam Herbert Feuerstein u weinig tot niets zal zeggen, maar in Duitsland is hij redelijk bekend en tamelijk populair. Een heel klein mannetje van begin zeventig, maar met veel temperament en humor. Ik heb hem een tijdje geleden meegemaakt toen hij samen met het Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin een programma over Bach (onder het motto „Wach mit Bach”) presenteerde en dat was echt klasse! Het volledige programma van de Classic Open Air vindt u op deze website.

Een heel ander muzikaal onthaal biedt de Kindl-Bühne Wuhlheide in het Freizeit- und Erholungzentrum (FEZ) in de wijk Karlshorst. Een tijdje geleden heb ik over dit centrum hier al eens wat geschreven. Laat u niet door de omslachtige naam van de wijs brengen: de Wuhlheide is een charmante openlucht arena – te vergelijken met de Waldbühne in West-Berlijn, maar dan wel een paar maten kleiner. Op 24 juli vindt hier de Summernight of Songs plaats, waar u van de zoetgevooisde stem van Katie Melua, maar ook van de onverwoestbare Joe Jackson kunt genieten.

Heeft u het liever wat minder soft, kan ik u het concert van de Toten Hosen op 3 juli, eveneens in de Wuhlheide, aanbevelen. Dit is vermoedelijk de oudste nog actieve punkband in Duitsland – ze bestaan al zo’n kleine 30 jaar en zijn nog steeds erg populair. Erg aardig is het anti Bayern München lied Bayern, dat wellicht ook veel Nederlandse voetbalfans zal aanspreken…. Naar het FEZ komt u overigens met de S-Bahn lijn 3 (vanaf Ostbahnhof): uiteraard uitstappen op station Wuhlheide, dan is het nog zo’n tien minuten te voet door het fraaie park.

Voor de jongere lezers zij de LoveBase op zaterdag 11 juli in de Kulturbrauerei genoemd. Aangezien ik zelf geen jongere meer ben, kan ik hierover helaas niet al te veel vertellen. Wel weet ik dat dit evenement destijds als dé afterparty van de roemruchte Love Parade gold. De muziek van de LoveBase is navenant: techno en electro. De Kulturbrauerei heb ik hier al eens beschreven en is in ieder geval een bezoekje waard. Op de LoveBase worden zo’n 10-12.000 bezoekers verwacht die de keus hebben uit acht verschillende floors. Na te lezen is deze en verdere informatie op de eigen website.

We blijven nog even bij de muziek, want ook de Stars in Concert kan ik u aanbevelen. Het nieuwe programma loopt nog tot begin augustus en is getiteld all you need is love. Voordat u nu denkt: alweer zo’n beatles-imitatiebandje – de Stars in Concert serie is uiterst professioneel van opzet en biedt entertainment van hoog niveau. Ik heb een inmiddels al weer wat oudere show gezien (o.a. Elvis Presley, Michael Jackson, Blues Brothers) en begin dit jaar ook één van de speciale voorstellingen van Memories of Motown – in beide gevallen grote klasse! Al heb ik de Beatles show nog niet gezien: gezien het label Stars in Concert wordt het gegarandeerd weer een mooie avond. Eén en ander is hier na te lezen.

De locatie is het Estrel hotel dat op zich al een bezoekje waard is. Het Estrel is het grootste evenementencomplex in Europa en met meer dan 1.100 bedden het grootste hotel in Duitsland. U komt hier met de S-Bahn (Ring, uitstappen op station Sonnenallee), maar een aardig alternatief is de weg over het water. De rederij Stern- und Kreisschiffahrt biedt een paar keer per dag de mogelijkheid van Friedrichstrasse richting Estrel en vice versa te varen. De dienstregeling kunt u hier downloaden.

Maar er is natuurlijk meer dan alleen muziek. Zo is er ook dit jaar weer de Open Air Gallery op de Oberbaumbrücke, de brug die als de mooiste van Berlijn wordt beschouwd en de wijken Kreuzberg (West) en Friedrichshain (Oost) met elkaar verbindt. Wist u trouwens dat Berlijn zo’n kleine 1.000 bruggen heeft – minder dan Amsterdam maar wel meer dan twee keer zoveel als in Venetië?

Op en rond de Oberbaumbrücke vindt – de naam zegt het al – een openlucht expositie plaats waar gearriveerde maar veelal ook onbekende kunstenaars hun werken voorstellen. Het leuke aan deze gallery is dat een belangrijke verkeersader in Berlijn een dag lang volledig wordt geblokkeerd zonder dat dit tot zichtbare frustraties bij de gemiddelde automobilist leidt. Eigenlijk moet ik zeggen: twee dagen lang, want de Open Air Gallery is er op twee zondagen: op 5 juli en op 2 augustus. Het is een uitgesproken multikulti-gebeuren: de meeste kunstenaars komen uit het buitenland en de muziek die er te horen is weerspiegelt dat beeld. Meer informatie is hier te vinden.

Terug in Berlijn is een tentoonstelling die een aantal jaren geleden nogal wat stof heeft doen opwaaien. Körperwelten („lichaamswerelden”) biedt een fascinerende blik in het menselijk lichaam. Het bijzondere daarbij is het feit dat hiervoor (haast had ik gezegd levensechte) lijken worden gebruikt die op een bepaalde manier zijn geprepareerd (plastinatie genaamd). Er werden dan ook nogal wat ethische bezwaren naar voren gebracht (vooral vanuit de kerken), maar uiteindelijk kon het allemaal gewoon doorgaan. Wel werd er gefluisterd dat de lichamen die van in China geëxecuteerde mensen zouden zijn, maar dat mag niet meer hardop worden gezegd. Het Duitse weekblad Der Spiegel moest deze bewering van de rechtbank intrekken.

Er was en is dus nogal het één en ander te doen rond deze expositie en ik ben er ook niet echt van overtuigd dat het een goede zaak is. De expositie heeft, zo de organisatoren rond Dr. von Hagens (de uitvinder van de plastinatie-techniek), als belangrijkste doel de bezoekers bewuster te maken van hun lichaam en hen op de consequenties van een ongezonde levenswijze te wijzen. Dat is natuurlijk mooi, maar die consequenties worden vaak vrij plastisch getoond en ik vind dat er toch enigszins een klein sensatieluchtje aan de tentoonstelling hangt. Wellicht ziet u dat weer anders: U kunt zich nog tot eind augustus zelf een beeld maken.

De expositie is te zien in het Postbahnhof en dat is wederom enkele stappen verwijderd van het Ostbahnhof dat makkelijk te bereiken is met de S-Bahn (vanaf Zoo of Alexanderplatz: elke S-Bahnverbinding richting oosten). De website is hier te vinden. De toegang is niet bepaald goedkoop: 17 Euro voor een volwassene en 13 Euro voor kinderen tot 18 jaar. Helaas zijn de begeleidende teksten alleen in het Duits en is het maken van foto’s niet toegestaan. Ondanks deze minpuntjes: het is natuurlijk wel een unieke tentoonstelling en een bezoek is zeker de moeite waard.

Ik heb al eens wat geschreven over de East Side Gallery, het grootste nog behouden gedeelte van de Berlijnse muur. Pal na de Wende, de val van de muur, gaf een groep kunstenaars in beelden over een lengte van ruim een kilometer haar visie op het verdeelde Duitsland, op de politiek, op oorlog en vrede en op de mensen in oost en west. Beroemd is het beeld van de broederkus tussen Erich Honecker (de vroegere staatschef van de DDR) en Leonid Breznjew (de vroegere partijleider in de Sovjet-Unie). Jammer genoeg kwam er al vrij snel de klad in: door vandalisme en desinteresse was er op het laatst van de beelden niet veel meer over.

Daar komt nu verandering in: dankzij een bijdrage van de Duitse staatsloterij wordt de Gallery volledig gerestaureerd en opnieuw beschilderd. Veel kunstenaars van toen zijn ook nu weer van de partij. De opknapbeurt kunt u nog tot eind augustus ter plekke in ogenschouw nemen, of anders op de website.

Overigens, de Oberbaumbrücke, het Postbahnhof en de East Side Gallery liggen alle drie dicht bij elkaar zodat de drie laatste tips goed met elkaar zijn te combineren. Wellicht doet u en passant ook nog even de nieuwe O² World arena aan, die aan de overkant van de East Side Gallery ligt. In juli (behalve op 1, 2, 25 en 26 juli) worden hier elke dag om 10, 12, 14 en 16 uur rondleidingen aangeboden.

Deze op één na grootste evenementenhal van Duitsland (de grootste staat in Keulen) biedt natuurlijk voornamelijk optredens van internationale artiesten: in juli zijn dat de oude meester Leonard Cohen (op 2 juli) maar ook iemand als Britney Spears (op 26 juli). Daarnaast herbergt de O² World onder andere de Berlijnse topteams in basketbal (Alba Berlin) en ijshockey (Berliner Eisbären).

Besluiten wil ik dit keer ook muzikaal: luistert u eens naar de muziek van Peter Fox, de zanger van de Berlijnse reggae/dancehall band Seeed. Zijn soloplaat Stadtaffe beschrijft het leven in de grote stad – en hiermee is duidelijk Berlijn bedoeld. De muziek is aanstekelijk en de teksten zijn geniaal. Op deze website zijn de videoclip (let vooral op de trommelaars!) èn de tekst van het nummer Haus am See te vinden, dat, als ik het goed heb begrepen, inmiddels ook in Nederland enige bekendheid geniet. Wie heel goed oplet, herkent op de achtergrond overigens een beroemd Berlijns bouwwerk. Welk dat is verraad ik u de volgende keer …