de zomer van Berlijn (deel 3)

(oorspronkelijk verschenen op volkskrantreizen op 26.07.2009)

De zomer vliegt werkelijk om, we hebben alweer eind juli. Het juiste tijdstip dus om u even bij te praten over wat Berlijn in augustus te bieden heeft.

Het sportieve hoogtepunt is natuurlijk het wereldkampioenschap atletiek dat van 15-23 augustus in het Olympia-Stadion zal worden gehouden. Ik heb hierover een tijdje geleden al het één en ander geschreven: hier te vinden. Op het moment dat ik dit schrijf (eind juli) zijn er nog ruimschoots kaartjes te koop. Hier kunt u online bestellen.

De maand augustus begint ook sportief: op zaterdag 1 augustus is er weer de traditionele Vattenfall City Night voor hardlopers en skaters. De route gaat over de Kurfürstendamm, start en finish zijn bij de Gedächtniskirche. Het voorprogramma met muziek en met veel eten & drinken begint om 17.00 uur, het eerste startschot valt om 19.30 uur.

In een stad als Berlijn is er natuurlijk een groot aantal evenementen die jaarlijks terugkeren, maar er is toch altijd ook weer plaats voor iets nieuws. Dit jaar voor het eerst: de Taste of Berlin dat het nogal ambitieuze plan heeft de haute cuisine van Berlijn bij elkaar te brengen. In Duitsland zijn kookprogramma’s op tv sinds enige tijd uitermate populair en steken zelfs de daily soaps bijna naar de kroon. In het programma van Taste of Berlin duiken dan ook veel televisiekoks op, zoals Otto what’s in a name Koch en de onverwoestbare showmaster Alfred Biolek.

Het evenement vindt plaats in de Sommergarten van de Berlijnse jaarbeurs Messe in Charlottenburg. Dit is een feite een groot openlucht terrein dat omgeven is door in totaal 26 beurshallen die een gezamenlijke oppervlakte van ruim 150.000 m² hebben. Hier vinden grote beurzen plaats zoals de Grüne Woche in januari, de ITB (toeristenbeurs) in maart en natuurlijk de IFA, de grootste beurs ter wereld voor consumentenelektronica (dit jaar van 4-9 september).

Normaal gesproken is het het gemakkelijkste hier met de S-Bahn naar toe te gaan, maar zoals u wellicht al heeft gelezen heeft de S-Bahn momenteel grote problemen en rijden er nauwelijks treinen. Als u binnenkort naar Berlijn gaat: leest u nog even na wat ik hierover op 9 juli en 17 juli heb geschreven en kijkt u ook nog even op deze site.

Om naar de Sommergarten te komen neemt u nu het beste de U-Bahn (lijn 2 richting Ruhleben, uitstappen op Theodor-Heuss-Platz. Van daar is het dan nog zo’n 5 minuten lopen. U komt er ook met de bus (lijn X34 vanaf Zoologischer Garten, uitstappen bij halte Messe Nord/ICC). De afkorting ICC betekent overigens International Congress Center, het grootste congrescentrum van Europa dat door middel van een viaduct over de weg met de jaarbeurs is verbonden.

Voor families met kinderen is er ook dit jaar (nog tot 16 augustus) weer het grote Deutsch-Amerikanische Volksfest in de wijk Zehlendorf in het zuidwesten van Berlijn. Naast de typische geneugtes van een normale kermis zoals u die ook in Nederland kent wordt hier altijd een heus Amerikaans dorp nagebouwd en is er informatie over een bepaalde bondsstaat te vinden (dit jaar zijn het er zelfs twee: Oregon en Washington). Dat alles natuurlijk onder het motto an American dream in Berlin. De U-Bahn (lijn 3 vanaf Wittenbergplatz richting Krumme Lanke) brengt u tot vlak voor de deur. Uitstappen op station Oskar-Helene-Heim. Nadere informatie is hier te vinden.

Dat dit volksfeest juist in Zehlendorf plaatsvindt, is overigens geen toeval. Deze wijk ligt in de vroegere Amerikaanse sector, een van de vier geallieerde zones, die vanaf 1945 in Berlijn bestonden. Tegenover Oost-Berlijn (in feite de Russische sector) stond West-Berlijn dat de optelsom was van de Amerikaanse, de Britse en de Franse zones. De eerste keer dat het Duits-Amerikaanse volksfeest plaats vond was midden in de koude oorlog: in 1961 – het jaar waarin de Berlijnse muur werd gebouwd.

Niet ver van de kermis vandaan ziet u richting noorden op de Clayallee 135 het Allied Museum waar veel informatie over die koude oorlog is te vinden. U krijgt hier een vrij beknopte maar wel overzichtelijke uitleg over de gebeurtenissen in Berlijn van vooral de jaren 1945-1950.

De Clayallee is benoemd naar Lucius Clay, kort na de Tweede Wereldoorlog militairgouverneur van Berlijn en de man van de fameuze Berliner Luftbrücke, ook al zo’n product van diezelfde koude oorlog. Omdat het in augustus precies zestig jaar geleden is dat deze luchtbrug werd beëindigd is er in het museum nog tot 17 september een speciale tentoonstelling over dit thema te zien. De toegang tot het museum is gratis en op zondagen kan ook het tegenover de ingang opgestelde transportvliegtuig uit die tijd worden bezichtigd. Dat laatste kost dan weer wel een euro.

De Berlijners noemden deze vliegtuigen overigens Rosinenbomber, de Amerikanen zeiden candy bomber. Tot vreugde van de Berlijnse kinderen wierpen de piloten namelijk vlak voor de landing vaak snoepgoed aan miniparachutes naar beneden. Het museum heeft natuurlijk ook een eigen website.

Aan de andere kant van Berlijn, op de scheiding van oost en west is er op zondag 2 augustus voor de tweede keer dit jaar de kunstmarkt Open Air Gallery op de Oberbaumbrücke. In mijn verhaaltje voor de maand juli vindt u hierover meer informatie. Op de eerste Gallery op 5 juli was het trouwens behoorlijk druk.

En natuurlijk is er ook weer veel muziek in augustus. Het Köpenicker Blues & Jazz Festival, waarover ik al ook al eens wat heb geschreven, duurt nog tot eind augustus. De website is hier te vinden.

Een ander muzikaal hoogtepunt in augustus is altijd de Young Euro Classic in het prachtige Konzerthaus aan de Gendarmenmarkt (zie de zomer van Berlijn deel 2). Hier tonen jonge musici hun talent, hier kunt u de toekomstige sterren van de klassieke muziek horen en zien. Alle informatie en het volledige programma zijn op de goed gemaakte website te vinden.

Ook de Kulturbrauerei in Prenzlauer Berg biedt dit jaar weer klassieke muziek, deze keer van 7-9 augustus. Anders dan bij de Young Euro Classic wordt hier voornamelijk lichtere kost geboden – maar het is daarom niet minder aan te raden. Integendeel: dit cultuurcentrum heeft zijn eigen ambiance en is een bezoekje meer dan waard. Al weer een tijdje geleden heb ik over de Kulturbrauerei al eens dit geschreven. Het programma van de openluchtconcerten vindt u hier.

Ook al van 7-9 augustus biedt het Tempodrom een muzikaal gebeuren van een heel andere aard. Dit theater heeft de vorm van een grote tent – en daarvoor is een goede reden. Het oorspronkelijke Tempodrom was namelijk een enorme circustent en stond in de jaren tachtig in de buurt van de Kongresshalle in de wijk Tiergarten.

Na de hereniging van de beide Duitslanden in 1990 stond het Tempodrom lelijk in de weg, omdat niet ver daar vandaan het Kanzleramt gebouwd zou worden. Uiteraard won de politiek het en voor het Tempodrom moest een nieuwe locatie worden gevonden. Dat werd uiteindelijk en niet zonder de nodige perikelen en schandalen de Möckernstrasse, vlakbij het Anhalter Bahnhof, ooit het grootste treinstation van Duitsland. Daarvan is nu alleen nog een façade overgebleven, wel is het ondergrondse S-Bahn station weer in gebruik genomen. In het Tempodrom heb ik overigens ooit eens Freek de Jonge zien optreden – in het Duits! Een unieke ervaring.

Het programma waar ik hiervoor op doelde is de operette Frau Luna van de Berlijnse componist Paul Lincke. Deze namen zullen u vermoedelijk niet veel zeggen – natuurlijk even afgezien van enige door de wol geverfde operetteliefhebbers. Toch denk ik dat u tenminste één nummer van deze operette wel zult kennen: het lied Berliner Luft – in Nederland beter bekend onder de titel een reisje langs de Rijn! Voor geïnteresseerden is hier de website van het Tempodrom te vinden.

Ironisch genoeg is er precies op de plek van het vroegere Tempodrom inmiddels een nieuwe tent verrezen: het Tipi am Kanzleramt! Ook het Tipi is een theatercentrum met een bont programma dat u hier kunt vinden. In augustus is de tent echter dicht!

Op zaterdag 8 augustus is het eindelijk zover: de nieuwe U-Bahn lijn 55 wordt in gebruik genomen. Deze verbindt het Hauptbahnhof met het Brandenburger Tor (het S-Bahn station heet hier (nog) Unter den Linden). Hier, aan de Pariser Platz, is na vele jaren bouwtijd een nieuw U-Bahnstation verrezen: U-Bahnhof Brandenburger Tor. Het is overigens maar een heel korte lijn: tussen de beide genoemde stations ligt alleen nog het station Bundestag. Verwarrend, al die verschillende namen? Ik maak het nog wat ingewikkelder: deze U-Bahn verbindt uitsluitend twee S-Bahn stations met elkaar en is dus van het overige U-Bahnnet volledig geïsoleerd. Maar daarmee nog niet genoeg: van het Hauptbahnhof vertrekken momenteel helemaal geen S-Bahn treinen … Een slechtere start is dus nauwelijks denkbaar.

Wel is het de bedoeling is dat de lijn wordt doorgetrokken naar het station Alexanderplatz (en daarmee opgaat in de al bestaande lijn 5), maar gezien het chronisch gebrek aan geld in de gemeentekas zal dat nog vele jaren op zich laten wachten. Mocht u op 8 augustus toevallig in Berlijn zijn: u kunt die dag gratis met de U55 rijden en de nieuwe stations bewonderen.

Voor de liefhebbers zij nog op het jaarlijkse bierfestival in de wijk Friedrichshain gewezen, dat ditmaal van 7-9 augustus wordt gehouden. Eregast dit jaar is het Belgische bier. Voor alle dorstige Berlijnbezoekers: hier vindt u alles wat u moet weten. De vorige editie trok overigens maar liefst zo’n 800.000 bierliefhebbers!

Als u liever uit een ander vaatje tapt: na de lange Nacht der Wissenschaften in juni is het in augustus de beurt aan de lange Nacht der Museen en wel op 29 augustus van 18.00 tot 02.00 uur. In totaal zijn er 8 routes uitgestippeld, de meeste daarvan hebben de Lustgarten nabij het Alte Museum als vertrekpunt. Er zijn shuttlebussen om u van museum naar museum te brengen, maar de centrale routes zijn ook goed te belopen. Alle informatie is hier te vinden.

Last but not least wil ik nog even het Mauerpark noemen, dat u met de U2 richting Pankow bereikt (station Eberswalder Straße uitstappen en dan deze straat ongeveer vijf minuten in westelijke richting volgen). Ook over het Mauerpark heb ik bij een vorige gelegenheid al eens wat geschreven en noemde dit park op de grens van oost en west toen een oase in de grote stad.

Dat klopt nog steeds, behalve wellicht op een lauwe zomerzondag. Dan is het hier plotseling een ontmoetingspunt voor jong en oud, met veel (live) muziek, exotische drankjes, kleine eettentjes uit Zuid-Amerika, een kunstmarkt/rommelmarkt en héél veel sfeer. Ook voor families met kleine kinderen is het hier ideaal: een kinderspeelplaats, een kleine kinderboerderij, een klimmuur en een basketbalplein heeft u hier binnen handbereik.

Hoogtepunt is van 14.00-20.00 uur bij het amfitheater een karaoke party zonder echte spelregels, waar werkelijk iedereen aan mee kan doen. Van hiphop tot Frank Sinatra, alles is mogelijk en de stemming is perfect. Als u een voorproefje wilt zien: op YouTube „bearpit karaoke mauerpark“ intikken.

Het klinkt misschien wat eigenaardig, maar je waant je op zo’n moment eventjes terug in de tijd van all you need is love en flower power. Met een kleine variatie hierop wil ik dit stukje besluiten: all you need is Berlin! En dat is maar een klein beetje overdreven…