Net als in Nederland was het weer in Berlijn de afgelopen tijd af en toe bar en boos met temperaturen van meer dan 20°C onder nul. Voor de (relatief weinige) schaatsliefhebbers hier was het jammer dat er zo veel sneeuw was gevallen, wat het schaatsen op de vele meren en kanalen nagenoeg onmogelijk maakte. Anders dan in Nederland wordt hier niet geveegd en natuurijsbanen zijn nagenoeg onbekend.
Ook voor het carnaval, dat dit jaar bij ijzige temperaturen werd gevierd, lopen in Berlijn maar weinigen warm: een optocht op de Kurfürstendamm trok maar weinig toeschouwers. Dat wil niet zeggen dat de Berlijner niet graag iets te vieren heeft. Het tegendeel is eerder het geval: men zoekt en vindt altijd wel een jubileumjaar. Vorig jaar stond het 125-jarig jubileum van de Kurfürstendamm centraal en in 2012 is het de stad zelf die in het middelpunt staat.
Berlijn bestaat dit jaar namelijk 775 jaar en al is dat nu niet echt een super rond getal, het is in ieder geval reden genoeg voor diverse manifestaties. Het begin wordt gemaakt met een tentoonstelling van 775 portretten van Berlijners – bekende en onbekende. De nadruk ligt daarbij op de verscheidenheid van zijn bewoners: in de loop der tijden trok de stad mensen uit uiteenlopende culturen aan: van de Franse hugenoten in de 17e eeuw tot de Turkse gastarbeiders in de jaren zestig van de 20e eeuw. De expositie is vanaf 12 april te zien in het Ephraim-Palais, waarover ik al eens eerder wat heb geschreven.
De eigenlijke viering valt in de tijd van eind augustus tot eind oktober, met als hoogtepunten een open-air tentoonstelling waarbij de evenementen van 1937 (Nazitijd) en 1987 (twee jaar vóór de val van de Berlijnse Muur) worden belicht, alsmede een jubileumfeest in en rond de Nikolaikirche op 28 oktober. Ik houd u op de hoogte.
Het jubileum van 1987 kan ik mij trouwens nog goed herinneren: Oost en West boden destijds – het waren welhaast de nadagen van de koude oorlog – tegen elkaar op en zetten alles op alles om elkaar af te troeven. Een hoogtepunt in die strijd waren de geruchtmakende sculpturen op de Kurfürstendamm, maar uiteindelijk won Oost-Berlijn het pleit – om het simpele feit dat Berlijn nu eenmaal is ontstaan rond het gebied waar nu de Nikolaikirche staat. En dat ligt zoals bekend in het oostelijk gedeelte van de stad. Uit die tijd stamt overigens ook de reconstructie van het zogenoemde Nikolaiviertel, dat altijd een bezoekje waard is. Hier vindt u verdere informatie.
Berlijn heeft dit jaar nog iets te vieren, al wordt deze gebeurtenis lang niet door iedereen als een heugelijk feit gezien. Nog maar 100 dagen namelijk en dan wordt het nieuwe vliegveld Berlin Brandenburg (BER) geopend. En de protesten nemen toe naarmate die opening dichterbij komt. Het is een vrij ingewikkeld verhaal, maar in feite komt het er op neer dat veel mensen zich door de politiek bedrogen voelen. De routes die de vliegtuigen bij de start en de landing straks zullen nemen wijken af van hetgeen oorspronkelijk was gepland en de gedupeerden zijn vooral de inwoners in het zuiden van Berlijn en in het aangrenzende gebied van de deelstaat Brandenburg. Vooral in het natuurgebied rond de mooie Müggelsee is het met de rust binnenkort voorbij.
Dit weekend was er een demonstratie op de Kurfürstendamm, die duizenden deelnemers trok. Men wilde de route oorspronkelijk laten eindigen voor de woning van burgermeester Klaus Wowereit (die in een zijstraat van de Kurfürstendamm woont) om vóór zijn huisdeur het geluid van opstijgende vliegtuigen na te bootsen. Voor dit ludieke plan werd echter te elfder ure een stokje gestoken.
Maar de start- en landingsschema’s zijn in januari van dit jaar definitief vastgelegd en het lijkt er niet op dat de massale protesten nog veel zullen baten. De huidige vliegvelden (Tegel en Schönefeld) gaan op 2 juni a.s. dicht en Berlin Brandenburg zal de volgende dag zijn poorten openen. Dat wordt dus een gigantische verhuizing in de nacht van 2 op 3 juni! Mocht u plannen hebben deze zomer met het vliegtuig naar Berlijn te komen is het dus zaak deze beide data even in de gaten te houden. De website van het nieuwe vliegveld is overigens hier te vinden (zwak: alleen in het Duits, (nog) geen Engelse versie beschikbaar).
Er zijn straks diverse mogelijkheden om met het openbaar vervoer vanaf het vliegveld naar het centrum te komen (en weer terug natuurlijk), maar geen enkele is ideaal. Eén mogelijkheid is de U-Bahn (lijn 7 tot eindstation Rudow en daarna verder met een bus), wat helaas vrij omslachtig is.
Daarnaast zijn er twee S-Bahnverbindingen (S9 via station Ostkreuz en S45 via de zogenoemde S-Bahn-Ring), waaraan echter twee bezwaren kleven: ten eerste is het een hele zit – zelfs voor Berlijnse begrippen. Maar belangrijker nog is het feit dat de S-Bahn momenteel nu niet bepaald op tijd rijdt – sterker nog, vaak rijdt er op bepaalde lijnen helemaal geen trein of er vallen tussendoor treinen uit. Als je je vlucht niet wilt missen is de S-Bahn op het ogenblik dus nogal riskant en dat zal nog wel even zo blijven.
Voorts rijdt er nog een aantal streektreinen (Regionalzüge). De beste keus is de RE9, die u vanaf juni in een half uur van het Hauptbahnhof via het station Südkreuz naar het nieuwe vliegveld brengt. Maar ook hier is de situatie niet ideaal: eigenlijk zou deze trein over de Dresdner Bahn worden geleid zodat de reistijd in totaal maar 15 minuten zou bedragen. Besloten werd dit al in 1997, maar door protesten van omwonenden ligt de bouw vooralsnog stil. Men gaat er nu van uit, dat deze afkorting rond 2020 een feit zou kunnen zijn…
Berlijn is natuurlijk niet alleen een stad van festiviteiten en jubilea. In de eerste plaats is het ook een culturele metropool, wat aan het schier oneindige aantal voorstellingen, shows, festivals en exposities valt af te lezen.
Een expositie die er momenteel uitspringt, is Gerhard Richter Panorama. Door velen wordt Richter als één van de grootste hedendaagse schilders beschouwd en in de Neue Nationalgalerie wordt naar aanleiding van zijn 80e verjaardag nog tot 13 mei a.s. een terugblik op het werk van deze Duitse kunstenaar getoond.
Het is moeilijk het werk van deze schilder te karakteriseren, omdat zijn stijl in de loop van bijna 50 jaar zeer heterogeen was – van fotorealistische schilderijen tot grote, abstracte en kleurige werken.
Het is niet zo dat de verschillende stijlen zich bij Richter chronologisch hebben ontwikkeld: hij komt vaak terug op vroeger al gebruikte technieken. Bij veel van zijn werken heb je het gevoel dat er zich iets achter verbergt – wat ze uitermate intrigerend maakt. Meer informatie vindt u op deze website.
De belangstelling voor de expositie is groot. Men kan welhaast van een hype spreken, zoals dat in Berlijn bij kunstexposities vaak het geval is. Weliswaar zijn de rijen aan de kassa niet zo lang als bij de inmiddels beëindigde expositie Gesichter der Renaissance, maar een half uurtje wachten moet u er wel voor uittrekken.
De Neue Nationalgalerie is een, naar ik vind, een erg prettig museum met strakke lijnen en weinig poespas. Het werd in de jaren zestig gebouwd naar een ontwerp van de beroemde Duitse architect Ludwig Mies van der Rohe en maakt deel uit van het zogenoemde Kulturforum nabij de Potsdamer Platz, waartoe onder andere ook de Staatsbibliothek en de Berliner Philharmonie behoren.
Vanaf het station Potsdamer Platz is het slechts een paar minuten lopen: vanaf de Kurfürstendamm komt u er met bus 29 (uitstappen bij de halte Potsdamer Brücke).
Tot slot nog twee tips: één voor nu en één voor wat later in het jaar. Volgende week begint weer de ITB, de Internationale Tourismus-Börse, die met zo’n 160.000 bezoekers de grootste in haar soort is. De eerste dagen zijn voor de vakhandel gereserveerd, maar op 10 en 11 maart mogen u en ik ook naar binnen. De ITB vindt op het Messegelände plaats dat te bereiken is via de S-Bahn (lijn 5 naar Spandau voor het station Messe-Süd en de Ringlijn voor het station Messe Nord/ICC) of met U-Bahn lijn 2 richting Ruhleben, uitstappen op Kaiserdamm of Theodor-Heuss-Platz).
En dan nog een bijzondere tip voor de komende zomer: op 3 augustus a.s. treden de legendarische Beach Boys nog één keer op in Berlijn – weliswaar niet in de Waldbühne, maar in de O2 World in Friedrichshain – maar dat mag de pret niet drukken. De 50th Anniversary Tour doet slechts een beperkt aantal steden in Europa aan en Nederland zit daar niet bij. Het is vermoedelijk de laatste kans deze topgroep van weleer nog een keer live te zien en Berlijn is hiervoor niet de slechtste plek. In Nederland kunt u onder andere hier kaarten kopen.
Surfen is hier weliswaar nogal lastig, maar zon is er in augustus genoeg en ook aan stranden is inmiddels geen gebrek! En bovendien wordt dit weer een zomer in Berlijn boordevol evenementen, zodat ook mensen die geen fan van de Beach Boys zijn aan hun trekken zullen komen. Om met Brian Wilson te spreken: Fun, Fun, Fun!