(oorspronkelijk verschenen op volkskrantreizen op 02.09.2007)
Natuurlijk, Parijs en Londen hebben meer inwoners, en Moskou is groter. De geschiedenis van Rome en Athene is veel ouder en Madrid en Wenen zijn wellicht mooier. Voor velen is Berlijn echter in één ding niet te overtreffen: voor hen is het de spannendste stad van Europa. En daar is wel wat voor te zeggen: politiek gezien is Berlijn uiteraard erg interessant en ook op cultureel gebied gebeurt hier natuurlijk het één en ander. Maar het is vooral het zo moeilijk te beschrijven Berlijnse levensgevoel dat op velen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uitoefent. Ik hoop dat ik u in deze rubriek daar regelmatig een paar voorbeelden van zal kunnen geven. Ik ben namelijk één van die velen en dat al sinds 25 jaar.
Binnenkort begint het 7e internationale literatuurfestival, waar veel gerenommeerde schrijvers acte de présence zullen geven. Wat bij voorbeeld te denken van Isabel Allende en Michael Ondaatje? Bekende namen zijn verder Wolf Biermann en … Jane Birkin. Ook van de partij is één van mijn lievelingsschrijvers, Wladimir Kaminer. Deze Rus woont al jaren in Berlijn en zijn visie op het leven in deze stad is een must voor iedereen die Berlijn een warm hart toedraagt. Speciaal aanbevolen: „Russendisko“ en „Schönhauser Allee“.
Het programma en verdere informatie over dit festival vindt u op de website van de Berliner Festspiele. De meeste lezingen vinden plaats in het Haus der Berliner Festspiele, dat zich op een steenworp afstand van de Kurfürstendamm in het hartje van West-Berlijn bevindt (vanaf de Kürfürstendamm door de Meinekestrasse, over de Lietzenburgerstrasse tot aan de Schaperstrasse).
Vlak daarnaast ligt de charmante Bar Jeder Vernunft, waar veel (politiek) cabaret geboden wordt. Goede kennis van het Duits is uiteraard wel nodig: als u de woordspeling in de naam van de bar heeft begrepen, zit dat wel goed….
Andere lezingen vinden plaats in het Haus der Kulturen der Welt dat ondanks zijn wat omslachtige naam zeker een bezoek waard is (goed te bereiken met bus 100: uit het westen vanaf Bahnhof Zoo en uit het oosten vanaf Alexanderplatz). Het bestaat in september trouwens precies 50 jaar, aanvankelijk onder de naam Kongresshalle maar bij de meeste Berlijners eerder bekend als de „zwangere oester“ vanwege de nogal eigenzinnige vorm van het dak (dat in 1980 instortte en opnieuw gebouwd moest worden). Direct naast het Haus der Kulturen is overigens het vertrekpunt voor diverse boottoeren door de stad (klik hier of hier).
Wellicht komt dit festival iets te vroeg voor uw al zo lang geplande bezoek aan Berlijn. Daarom hier alvast een tip voor een evenement dat pas eind september plaatsvindt, heel anders van aard maar ook zeker de moeite waard. Ik heb het over de Berlin Marathon, die tot de grootste van Europa mag worden gerekend. Ik weet het, de marathons van Amsterdam en met name Rotterdam zijn ook niet mis, maar de sfeer hier in Berlijn is echt heel apart. Meer dan een miljoen mensen moedigen de 40.000 deelnemers aan en maken er een enorm volksfeest van. Op de foto ziet u de lopers ter hoogte van het treurige Palast der Republik met daarachter de befaamde Fernsehturm. Over het Palast der Republik meer in een volgende bijdrage.
De marathon vindt dit jaar op zondag 30 september plaats, de start is zoals altijd om 9.00 uur. De aanmelding is weliswaar al lang gesloten, maar een plaatsje langs de route is er altijd nog wel te vinden. Mijn tip: de Platz am Wilden Eber (kilometer 28) in de sjieke wijk Dahlem, waar de stemming traditioneel zijn hoogtepunt bereikt. Veel samba, veel party.
Kort daarop, op 3 oktober, is de Tag der deutschen Einheit, de nationale feestdag van Duitsland. Uiteraard is er op die dag extra veel te doen in Berlijn met als onomstreden hoogtepunt het muziekfeest rond de Brandenburger Tor. Echt klein en intiem is het niet: er worden ongeveer een miljoen bezoekers verwacht.
U kunt uiteraard met de auto naar Berlijn komen, maar ik raad u de trein aan. Ten eerste is het heel ontspannend, ten tweede inmiddels behoorlijk snel (Hengelo-Berlijn in minder dan 4,5 uur, dat was vroeger het dubbele) en last but not least: de aankomst in het nieuwe Hauptbahnhof heeft wel wat.
Dit schijnt het grootste station in Europa te zijn en met zo’n 300.000 bezoekers per dag is het er redelijk druk. Het fascinerende, naast het bouwwerk zelf, is het feit dat, als je het station verlaat, er eigenlijk eerst helemaal niets is. In de verte zijn wel de Reichstag, de Fernsehturm en het Kanzleramt te zien, maar daar moet je eerst maar zien te komen. Heel eigenaardig. Nog, want over een paar jaar is het hier uiteraard helemaal volgebouwd.