Berlijn: drukke tijden

Het zijn drukke weken in Berlijn. Afgelopen zondag waren er deelstaatverkiezingen, vandaag stond de Berlin marathon op het programma en tussendoor was ook nog eens de paus op bezoek. Als ik het mag zeggen, dan denk ik dat van deze drie de marathon voor de meeste Berlijners het hoogtepunt was – niet in het minst natuurlijk door het fantastische wereldrecord van Patrick Makau. Het weer was perfect en er stonden zoals altijd honderdduizenden toeschouwers langs de route om de ruim 40.000 lopers aan te moedigen. De Berlijnse marathon is ook de marathon van de skaters: bijna 7.000 deden er dit jaar mee. Hier enkele beelden in de buurt van de Grosser Stern:

video
play-sharp-fill

Dat neemt natuurlijk niet weg dat de verkiezingen belangrijk waren en de uitslag zal dan ook zijn weerslag op de landelijke politiek hebben. Net zoals bij voorbeeld Beieren of Noordrijn-Westfalen is Berlijn een deelstaat (Bundesland) en het is dus niet juist hier over gemeenteraadsverkiezingen te spreken. Omdat Duitsland nu eenmaal een federale staat is zijn de bevoegdheden van de deelstaten groot en niet met die van de provinciale staten in Nederland te vergelijken.

Natuurlijk speelden in de verkiezingsstrijd vooral locale thema’s een belangrijke rol, waarvan het probleem van de stijgende huurprijzen (omdat Berlijn als woonstad voor steeds meer mensen attractief wordt), de vermeende onveiligheid en last but not least de vluchtroutes die voor het nieuwe vliegveld Berlin Brandenburg International (BBI) zouden moeten gaan gelden de belangrijkste zijn. Dit vliegveld zal, na een bouwvertraging van meerdere jaren, in juni 2012 eindelijk zijn poorten openstellen en het vliegveld Tegel gaat dan echt dicht.

Precies een jaar geleden werden de geplande vluchtroutes bekendgemaakt die tot massale protesten leidden. Logisch natuurlijk, want er zijn altijd bepaalde wijken die voortaan met meer overlast te maken zullen krijgen, andere daarentegen met minder. Na woedende reacties werden er inderdaad nog wijzigingen in het oorspronkelijk gepresenteerde schema aangebracht en nu lijkt vooral het zuidoosten (zoals het gebied rond de mooie Müggelsee) met de zwarte piet te blijven zitten. Het gevolg: de protesten zijn hier momenteel het sterkst met als hoogtepunt eind vorige maand een levende ketting van zo’n 24.000 mensen rondom de Müggelsee. Hier kunt u dat nog eens bekijken. Zoals in Berlijn trouwens mag worden verwacht, wordt hierbij over en weer de oude maar nog steeds aanwezige tegenstelling oost/west uit de kast gehaald.

Voor u als Berlijn-bezoeker zijn de verkiezingen en ruzie om nieuwe vluchtroutes wellicht niet bijster interessant (al zullen degenen onder u die met het vliegtuig komen vanaf volgend jaar juni vaststellen dat de weg naar het centrum aanmerkelijk langer is geworden) en wilt u liever horen wat er de komende tijd in Berlijn zoal te doen is.

Na het in een eerder verhaaltje aanbevolen Magic Open Air begin september, wijs ik u graag nog even op de finale van de festiviteiten rond het jubileum van de Kurfürstendamm: tussen 12 en 23 oktober verandert de boulevard elke avond in een wereld van licht. Dit gebeurt in het kader van het festival of light, dat alweer voor de zevende keer plaatsvindt en ongetwijfeld weer net zo spectaculair zal zijn als de vorige afleveringen. Kijk even op de website en let vooral ook op de speciale rondritten die hier worden aangeboden. Centrum van het gebeuren is de Potsdamer Platz, dat inmiddels ook een eigen website heeft gekregen.

Berlijn is een stad van superlatieven en heeft vooral ook op cultureel gebied enorm veel te bieden. Uw reisgids geeft u ongetwijfeld uitvoerige informatie over vele musea in Berlijn, maar het is vrijwel ondoenlijk om ze allemaal te bespreken. Het zijn er namelijk rond de 175! Een aantal van de wat minder bekende onder hen wil ik de komende keren wat nader aan u voorstellen.

Beginnen wil ik met het Museum für Kommunikation dat te vinden is in de Leipziger Strasse 16 – niet ver van het U-Bahn station Stadtmitte (Friedrichstrasse). Het bestaat al sinds 1872 en is daarmee het oudste postmuseum ter wereld. Veel stukken werden tijdens de Tweede Wereldoorlog vernietigd, beschadigd of gestolen. Na de oorlog bleef weliswaar een deel van de collectie in Berlijn (Oost), maar een groot gedeelte belandde in Frankfurt. Het oorspronkelijke, zwaar beschadigde museum in Berlijn werd in het kader van het 750-jarig bestaan van Berlijn in 1987 gerenoveerd, maar de bouwwerkzaamheden konden pas na de hereniging in 1990 worden afgesloten.

Het neobarokke museumgebouw is perfect hersteld en de expositie is tot in de puntjes verzorgd. Het accent ligt daarbij vooral op het postwezen en op het transport – de telecommunicatie is in Frankfurt gebleven. Waarom is dit museum een bezoek waard? Ten eerste: een groot gedeelte is interactief aangelegd, zodat ook kinderen aan hun trekken komen. En de postzegelverzamelaars onder u weten dat hier o.a. een Blauwe èn een Rode Mauritius te bewonderen zijn en dat hier onlangs zelfs een speciale expositie met zo’n 20 verschillende Mauritiuszegels uit de hele wereld te zien was.

Naast de vele musea zijn er in Berlijn voor de kunstliefhebber talloze galeries en voorts wisselende, speciale tentoonstellingen te vinden. Een voorbeeld hiervan is de expositie met werk van de Australische fotograaf Peter Jarvis. Deze bereisde zijn land gedurende ruim 20 jaar en maakte daarbij fantastische natuuropnamen.

Het Automobil Forum op de boulevard Unter den Linden (hoek Friedrichstrasse) toont nog tot 3 oktober bijna 60 werken van deze jong gestorven kunstenaar. De opnamen zijn werkelijk fascinerend en ik raad u een bezoek dan ook van harte aan. De tentoonstelling is dagelijks geopend van 10.00-20.00h en de toegang is gratis.

Van een andere orde is de tentoonstelling Gesichter der Renaissance die nog tot 20 november in het Bode-Museum (op het Museumsinsel) is te zien. Het wellicht beroemdste schilderij van deze tentoonstelling De dame met de hermelijn van Leonardo da Vinci vertrekt wat vroeger en is nog tot 31 oktober te bewonderen.

De belangstelling is zo groot dat het moeilijk is überhaupt een ticket te bemachtigen. Net als destijds bij de heropening van het Neue Museum wordt met zg. slots gewerkt. U moet dus eerst in de rij gaan staan voor een kaartje en dan opnieuw om het museum binnen te komen – vaak is het eerder verkregen ticket echter pas voor de volgende dag geldig. Het is daarom aan te raden ’s morgens zo vroeg mogelijk een slot te bemachtigen, wellicht komt u dan later op de dag toch nog naar binnen.

Niet kunst maar hedendaagse geschiedenis is het thema van een nieuwe, permanente expositie die eerder deze maand door bondskanselier Angela Merkel werd geopend. Ik heb het over Grenzerfahrungen in het vroegere Tränenpalast aan het station Friedrichstrasse, dat zo werd genoemd omdat ten tijde van de Berlijnse Muur Westberlijners en Westduitsers hier noodgedwongen afscheid moesten nemen van hun familie en vrienden in Oost-Berlijn.

Immers, de grensovergang bevond zich in het station en passeren mochten alleen degenen die een Ausreisevisum konden tonen. Er waren natuurlijk wel meer grensovergangen (zoals het beroemde Checkpoint Charlie, voornamelijk bedoeld voor geallieerden en andere buitenlanders), maar Friedrichstrasse was de enige overgang voor Westberlijners, Westduitsers (Bundesbürger), buitenlanders èn DDR-burgers (in deze laatste categorie vielen vooral gepensioneerden, die wel vrij mochten reizen). Let wel: in de ogen van de DDR behoorde West-Berlijn niet tot de Bondsrepubliek en werd, uiteraard uit politieke overwegingen, als selbständige politische Einheit Westberlin gekenmerkt.

Enigszins spookachtig was zo’n grenspassage wel altijd en ongewild vroeg je je ’s morgens steeds weer af of je papieren in orde waren en je niet per ongeluk verboden zaken bij je had die de DDR niet in mochten. ’s Avonds herhaalde zich dit spelletje, dan was het zaak niets bij je te hebben dat het land niet mocht verlaten.

Vandaag de dag lijkt dit allemaal ver weg en tot voor kort was er over dit aspect van de Duitse deling in Berlijn niet al te veel te vinden. Dat is door deze kleine, maar uiterst interessante tentoonstelling in één klap veranderd. Een bezoek aan het Tränenpalast, dat inmiddels onder monumentenzorg staat, raad ik u van harte aan – ook (of wellicht juist) degenen die deze tijd niet bewust hebben meegemaakt. De expositie is dinsdags tot en met vrijdag van 9.00 tot 19.00h geopend, in het weekeinde en op feestdagen van 10.00 tot 18.00h. De toegang is gratis.

Niet ver hier vandaan, op het adres Unter den Linden 5 (tegenover de Neue Wache) is het beroemde Opernpalais te vinden. Anders dan de naam doet vermoeden is dit noch een paleis noch een operagebouw. Het is simpelweg een café, maar dan wel een heel speciaal (de eigenlijke naam is dan ook Café am Opernpalais, maar dat zegt vrijwel niemand). De ligging is natuurlijk optimaal en binnen is nog vaag de sfeer van vervlogen tijden te bespeuren.

Het café staat in de traditie van het oude Kaffeehaus en dat betekent: goede koffie en véél, héél veel taarten en gebak. Goedkoop is het niet, maar de kwaliteit is er dan ook naar. Ik wijs u nog even op dit café, omdat het per 31 december 2011 jammer genoeg gaat sluiten. Het huurcontract loopt dan af, het pand wordt gerenoveerd en voor de tijd erna zijn er blijkbaar andere plannen.

Als u de kans hebt, ga er nog even heen voor het te laat is. Het Opernpalais is in de jaren sinds de hereniging een begrip in Oost-Berlijn geworden en ligt bovendien zo centraal dat u vrijwel alle in dit verhaaltje genoemde bezienswaardigheden van hieruit te voet kunt bereiken. Alleen de Kurfürstendamm is misschien iets te ver weg – maar ja, die ligt dan ook West-Berlijn…

vorig verhaal:

Berlijn: 50 jaar later

volgend verhaal:

Berlijn: warm aanbevolen

Plaats een reactie